مغالطه علت واحد
مغالطه علت واحد (به انگلیسی: fallacy of the single cause) که میتوان به آن، مغالطه سادهسازی بیش از حد و مغالطه تقلیل نیز گفت، زمانی رخ میدهد که فرض شود یک علت واحد و ساده باعث یک رویداد یا نتیجه شدهاست درحالیکه در واقعیت این رویداد یا نتیجه ناشی از دلایل متعدد است.[۱][۲]
مغالطه علت واحد را میتوان به شکل ساده اینطور گفت: «X باعث Y شد؛ بنابراین X تنها علت Y بود» (اگرچه A, B، C... و غیره نیز به Y کمک کردند)
رولف دوبلی در کتاب هنر شفاف اندیشیدن فصلی را با نام «جستجوی سپر بلا از عصر حجر- خطای علت واحد» به این موضوع اختصاص دادهاست:
هر فرد منطقیای میداند هیچ عامل واحدی مسبب وقایعی نظیر یک تابستان خوشایند در هند، طلاقِ یک دوست، سرطان و موفقیت نیست.
به عبارت دیگر، بیشماری از عوامل، در کنار هم جمع میشوند. با این حال، ما مدام تلاش میکنیم فقط یک عامل را سرزنش کنیم.
وقتی سیبی از درخت میافتد، چه چیزی باعث افتادن آن است؟ ۱-گرانش زمین ۲-باد ۳-ساقهٔ پژمرده شده ۴-پسری که درخت را تکان میدهد و …
پس یک عامل علت واحد افتادن سیب نیست.